W swojej praktyce prawniczej coraz częściej spotykam się z pytaniami dotyczącymi możliwości skorzystania z preferencyjnej stawki 50% kosztów uzyskania przychodu, zwłaszcza w branży IT, marketingu czy innych sektorach kreatywnych. Wiele osób zastanawia się, w jaki sposób należy wyodrębnić część twórczą w ramach wynagrodzenia, aby móc zgodnie z prawem zastosować „autorskie koszty uzyskania przychodu”. W tym artykule chcę przedstawić najważniejsze wytyczne oraz przykłady.

Znaczenie wyodrębnienia części twórczej

Jednym z istotnych wymogów, jakie stawia ustawodawca, jest konieczność rozdzielenia wynagrodzenia na część związaną z pracą twórczą oraz pozostałe obowiązki pracownicze. Zgodnie z orzecznictwem, 50% koszty uzyskania przychodu można stosować tylko w odniesieniu do tej wyraźnie określonej – często nazywanej „honorarium autorskim” – części wynagrodzenia.

Forma wyodrębnienia

Orzecznictwo nie jest jednoznaczne co do formy wyodrębnienia. Możemy się spotkać z różnymi podejściami. Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2017-04-26 II FSK 3865/14 (numer 1632391), zaakcentowano, że forma wyodrębnienia może być dowolna, byle była wystarczająco jednoznaczna. Istotne jest w szczególności udokumentowanie faktycznego stworzenia utworu i jego eksploatacji przez pracodawcę. Nie zawsze da się ustalić z góry kwotę za każdy wytworzony projekt, zwłaszcza w branży informatycznej, gdzie proces twórczy ma często charakter iteracyjny i zmienny.

Przykłady stosowanych rozwiązań

W praktyce firm IT lub agencji reklamowych stosuje się różne metody:
– Określenie stawki godzinowej za zadania twórcze i sumowanie jej w raportach projektowych.
– Precyzyjne opisanie w aneksie do umowy szczegółów dotyczących rozporządzania prawami autorskimi do każdego wyprodukowanego elementu (np. kodu źródłowego lub koncepcji graficznych).
– Ujęcie twórczych obowiązków w formie listy konkretnych utworów (modułów, kampanii), przypisywanych pracownikowi w trakcie projektu.

Praktyczne wskazówki

Każdorazowo zalecam:
• Dokładne ustalenie, co będzie stanowić utwór objęty prawem autorskim.
• Opracowanie w regulaminie, umowie o pracę lub aneksie jasnych procedur wyceny honorarium, aby nie sprowadzało się to wyłącznie do deklarowanego „procentu” bez uzasadnienia.
• Prowadzenie dokumentacji potwierdzającej efekt pracy twórczej (np. repozytoria kodu, zestawienia projektowe, datowane opisy).

Podsumowanie

Nie ma jednego uniwersalnego wzorca, który rozwiązałby wszystkie wątpliwości w zakresie 50% kosztów uzyskania przychodu. W każdym przypadku kluczowe jest faktyczne wyodrębnienie elementów twórczych, co często wymaga starannej dokumentacji. Zachęcam do konsultacji z prawnikiem przed wdrożeniem tego rozwiązania w umowach o pracę, ponieważ zaniedbania mogą skutkować sporem z organami podatkowymi.

Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże Państwu lepiej zrozumieć specyfikę „autorskich kosztów uzyskania przychodu”. Jeśli mają Państwo dodatkowe pytania lub potrzebują wsparcia przy opracowywaniu bądź zmianie umów, zapraszam do kontaktu.