Choć 50% koszty uzyskania przychodów to wyjątkowo atrakcyjny przywilej dla twórców, w mojej praktyce często pojawiają się konflikty i niejasności na linii podatnik–organ skarbowy. Warto zatem przyjrzeć się, jakie są główne źródła sporu i jak je rozwiązywać.

Brak wyodrębnionego honorarium autorskiego

Jednym z najczęstszych uchybień jest brak precyzyjnego wyróżnienia w umowie kwoty stanowiącej zapłatę za przeniesienie czy korzystanie z praw autorskich. W orzecznictwie wyraźnie wskazuje się, że samo stwierdzenie „pracownik wykonuje czynności twórcze” nie daje nam od razu prawa do 50% KUP (por. wyr. NSA z 16 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1373/17). Konieczne jest wyznaczenie konkretnej puli wynagrodzenia związanej z utworem.

Ewidencja czasu pracy twórczej

Często klienci pytają mnie, czy wystarczy, że w umowie zaznaczą np. 70% czasu pracy na tworzenie dzieł. Niestety, to bywa zbyt mało. W razie kontroli skarbowej potrzebne jest wskazanie rzeczywiście powstałych projektów, grafik, kodu czy innych form twórczości, a także udowodnienie, że pracownik dany utwór rzeczywiście ukończył.

Kłopotliwe świadczenia dodatkowe i socjalne

Pamiętajmy, że 50% koszty dotyczą wyłącznie tej części dochodu, która stanowi honorarium autorskie. Nie możemy więc zastosować ich do:

• ekwiwalentu za urlop,
• premii uznaniowej (chyba że faktycznie jest honorarium za stworzony utwór),
• zasiłków z ubezpieczenia społecznego,
• świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Wszelkie dodatkowe elementy płacowe niewynikające z przeniesienia praw autorskich będą rozliczane na zasadach ogólnych.

Przykład

W jednej ze spraw podmiot został wezwany przez urząd skarbowy do złożenia wyjaśnień, ponieważ stosował 50% KUP wobec całego wynagrodzenia pracowników działu projektowego. Organ uznał to za nadmierne uogólnienie. Wskazana została więc szczegółowa dokumentacja: arkusze ewidencji poszczególnych projektów, wraz z opisem powstałych utworów. Finalnie sąd przyznał podmiotowi rację, bo istniały realne dowody wskazujące, że większość pracy faktycznie miała charakter twórczy.

Podsumowanie

Z 50% kosztów uzyskania przychodów warto korzystać, bo to legalne i korzystne rozwiązanie podatkowe. Warunkiem powodzenia jest jednak dołożenie starań, by rzetelnie dokumentować zarówno czas pracy twórczej, jak i sam proces powstawania dzieła. Polecam sporządzenie wyraźnych umów o pracę lub aneksów do nich, które określą, jaka część wynagrodzenia stanowi honorarium autorskie.