Rozważając zmiany prawne związane ze sztuczną inteligencją, można odnieść wrażenie, że nadchodzą one wielkimi krokami. Kontaktując się z moimi klientami wyraźnie dostrzegam, jak często przedsiębiorcy zastanawiają się, od kiedy przepisy będą ich realnie obowiązywać. Wiele osób obawia się wysokości kar, ale także nie ma pewności, jakie konkretnie zobowiązania wynikają z nadchodzących regulacji.

Samo pojęcie „Akt w sprawie sztucznej inteligencji” brzmi dla wielu dość enigmatycznie. W dniu 13 czerwca 2024 r. został sporządzony tak zwany Akt w sprawie sztucznej inteligencji – pełna nazwa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/2008, (UE) nr 167/2013, (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828. Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Kiedy wchodzi w życie nowy Akt w sprawie sztucznej inteligencji?

Warto od razu zwrócić uwagę na artykuł 113 rozporządzenia zatytułowany „Wejście w życie i rozpoczęcie stosowania”. Zgodnie z nim:
„Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 2 sierpnia 2026 r. Jednakże:
a) rozdziały I i II stosuje się od dnia 2 lutego 2025 r.;
b) rozdział III sekcja 4, rozdział V, rozdział VII i rozdział XII oraz art. 78 stosuje się od dnia 2 sierpnia 2025 r., z wyjątkiem art. 101;
c) art. 6 ust. 1 i odpowiadające mu obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu stosuje się od dnia 2 sierpnia 2027 r.”

Oznacza to, że przepisy wskazane w artykule 113 wprowadzają rozłożony w czasie harmonogram. Dzięki temu różne podmioty zyskują chwilę, by dostosować się do nowych wymogów.
• Od 2 lutego 2025 r. obowiązują przepisy rozdziałów I i II – wskazują one m.in. definicje i zakazane praktyki.
• Od 2 sierpnia 2025 r. należy stosować przepisy o organach nadzoru i modelach AI ogólnego przeznaczenia, czyli rozdział III sekcja 4, rozdział V, rozdział VII, rozdział XII oraz art. 78 (z wyjątkiem art. 101 określającego kary pieniężne dla dostawców modeli AI ogólnego przeznaczenia.).
• Od 2 sierpnia 2026 r. w pełni stosowany będzie cały Akt w sprawie sztucznej inteligencji, w tym regulacje dla systemów wysokiego ryzyka określonych w załączniku nr III.
• Od 2 sierpnia 2027 r. obejmie on także inne systemy wysokiego ryzyka regulowane przepisami sektorowymi, np. w dziedzinie biometrii, infrastruktury krytycznej, kształcenia i szkolenia zawodowego czy zatrudnienia, zarządzania pracownikami i dostępem do samozatrudnienia.

Co oznaczają nowe przepisy dla firm i pracowników?

Wielu przedsiębiorców dopytuje, czy dotkną ich restrykcje związane z AI. Istotne będą tu przede wszystkim rozwiązania mające na celu:

• zapewnienie zgodności systemów AI z europejskimi standardami,
• weryfikację wysokiego ryzyka i przestrzeganie wymogów bezpieczeństwa,
• wdrożenie odpowiednich procedur nadzoru i kontroli.

Jednak nie trzeba się obawiać, że od razu wszystko zacznie funkcjonować bez okresu przejściowego. Ważne jest aby już teraz sprawdzić, czy wykorzystywane oprogramowanie, w tym narzędzia uczenia maszynowego, podlegają kryteriom wskazanym w rozporządzeniu. Z perspektywy praktyki prawniczej rekomendowane jest dokładne zapoznanie się ze szczegółami regulacji i ewentualne wdrożenie zmian w sposób stopniowy.

Podsumowanie

Na koniec warto podkreślić, że Akt w sprawie sztucznej inteligencji nie ma na celu blokowania rozwoju technologii, lecz stworzenie spójnych ram prawnych. Może więc okazać się wsparciem dla transparentności i bezpieczeństwa rozwiązań AI, a tym samym zachęcić do innowacji, jeśli podejście do regulacji będzie odpowiednio przemyślane.