W mojej praktyce zawodowej spotykam wiele osób, które chcą łączyć dynamiczną działalność gospodarczą z prostą formą rozliczeń podatkowych. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych kusi przejrzystymi zasadami i stałymi stawkami podatku. Jednak, czy każdy, kto decyduje się na taką formę, może świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy? W tym artykule chciałabym omówić podstawowe regulacje i wskazać, kiedy utracenie prawa do ryczałtu staje się realnym ryzykiem.

Wielu przedsiębiorców z branży internetowej i informatycznej rozważa tę kwestię, zwłaszcza gdy rozstaje się z dotychczasowym etatem. Warto przyjrzeć się nie tylko formalnym warunkom, lecz także konsekwencjom, jakie grożą w przypadku złamania przepisów. Zachęcam do uważnej lektury wszystkich, którzy stoją przed wyborem rodzaju opodatkowania albo planują współpracę z byłym pracodawcą.

Przepisy ustawy a utrata prawa do ryczałtu

Nadrzędne znaczenie ma tu przepis, który szczegółowo określa zasady wyłączenia z ryczałtu. Zgodnie z art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych:
„Jeżeli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:

1. wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
2. wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym
   – w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.”

Przywołany przepis wskazuje, że przychody ze świadczenia usług, które pokrywają się z wcześniejszym zakresem obowiązków pracowniczych, uniemożliwiają kontynuowanie ryczałtu w danym roku oraz kolejnym (następującym po nim) roku. Zdarza się bardzo często, że podatnik nie jest świadomy tego ograniczenia.

Konsekwencje dla podatnika

Naruszenie tej regulacji pociąga za sobą określone skutki. Jednym z nich jest automatyczna zmiana sposobu rozliczeń na zasady ogólne (skala podatkowa) od momentu uzyskania przychodu. W efekcie przedsiębiorca będzie zobowiązany opodatkować wszystkie kolejne przychody w tym samym roku według skali (12% lub 32%). Taka sytuacja rodzi często komplikacje w planowaniu finansów, zwłaszcza gdy liczyło się na stałą i niższą stawkę. Pamiętajmy że pierwszym progiem podatkowym, do którego obowiązuje 12% podatek jest kwota 120 000 zł dochodu. Zatem, nie mając świadomości opodatkowania tą formą, stosunkowo łatwo wpaść w wyższy próg.

W przypadku współpracy z byłym pracodawcą kluczowe jest więc ustalenie, czy zakres świadczonych usług pokrywa się z wcześniejszymi obowiązkami. Warto przeanalizować szczegółowo umowę o pracę, a następnie porównać ją z zakresem działań w nowej działalności gospodarczej. Dzięki temu łatwiej uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców

W codziennej praktyce sugeruję przedsiębiorcom kilka prostych kroków:

• Dokładnie prześledzić swoją poprzednią umowę o pracę,
• Porównać zakres obowiązków etatowych z ofertą usług świadczonych w działalności gospodarczej,
• Upewnić się, czy świadczone usługi mają inny charakter niż wykonywane wcześniej,
• W razie wątpliwości zasięgnąć porady prawnika lub doradcy podatkowego.

Taka analiza pozwoli uniknąć automatycznej utraty ryczałtu i konieczności rozliczania się na zasadach ogólnych jeszcze w tym samym roku podatkowym.

Przykład z życia

Wyobraźmy sobie Martę, która do końca czerwca 2024 roku pracowała jako specjalistka ds. marketingu w firmie „DigitalNow”. Na początku września 2024 roku założyła działalność gospodarczą i wybrała ryczałt jako formę opodatkowania. Zdecydowała jednocześnie, że będzie świadczyć usługi marketingowe wyłącznie dla „DigitalNow”. Ponieważ oferowane usługi są dokładnie takie same jak podczas umowy o pracę, Marta w świetle powyższego przepisu automatycznie traci prawo do ryczałtu. Od chwili uzyskania pierwszego przychodu w 2024 roku musi rozliczać się według skali podatkowej.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że te wyjaśnienia pomogły w zrozumieniu specyfiki ryczałtu przy współpracy z byłym pracodawcą. Warto dołożyć starań, by usługi świadczone w ramach nowej działalności nie pokrywały się z wcześniejszymi obowiązkami etatowymi. Dzięki temu można kontynuować korzystne rozliczenia, a jednocześnie uniknąć dodatkowego zamieszania. Zachęcam do ostrożnej analizy własnej sytuacji i do ewentualnej konsultacji z radcą prawnym lub doradcą podatkowym, aby uniknąć przykrych konsekwencji podatkowych.

Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące umowy B2B, jej szczegółów lub potrzebujesz wsparcia prawnego w negocjacjach, zachęcam do kontaktu. Razem przeanalizujemy Twoją sytuację i pomogę wybrać optymalne rozwiązanie.