Zawarcie umowy B2B zamiast umowy o pracę to popularna praktyka w branży IT i nowych technologii. Jednakże nie zawsze forma umowy odzwierciedla rzeczywiste relacje pomiędzy stronami. W pewnych sytuacjach umowa B2B może zostać uznana za stosunek pracy, co niesie za sobą istotne konsekwencje prawne. W niniejszym artykule wyjaśnię, kiedy samozatrudnienie może być uznane za stosunek pracy i jakie ryzyka z tego wynikają.

Samozatrudnienie

Samozatrudnienie to forma działalności gospodarczej, w której osoba fizyczna wykonuje usługi na rzecz innych przedsiębiorców, pozostając niezależnym podmiotem jednocześnie sama prowadząc działalność gospodarczą. Takie rozwiązanie jest atrakcyjne z kilku powodów:

• Większa elastyczność – osoba samozatrudniona ma większą kontrolę nad swoją działalnością, w tym nad harmonogramem pracy.
• Lepsze warunki finansowe – wynagrodzenie w ramach kontraktu B2B może być (i zazwyczaj jest) wyższe niż przy umowie o pracę, ponieważ przedsiębiorca samodzielnie pokrywa część kosztów, np. składki na ZUS, podatki.
• Unikanie regulacji prawa pracy – samozatrudniony nie korzysta z ochrony prawa pracy, co może być korzystne dla obu stron w przypadku zmiany warunków współpracy. Nie da się ukryć, że jest to szczególnie korzystne dla Zleceniodawców.

Kiedy B2B może być uznane za stosunek pracy?

Pomimo że samozatrudnienie ma na celu unikanie formalności związanych z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, sama treść umowy B2B nie zawsze decyduje o tym, jaki rodzaj stosunku prawnego faktycznie występuje. Kodeks pracy w art. 22 jasno określa, że stosunek pracy istnieje wtedy, gdy pracownik:

1. Wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy.
2. Pracuje w miejscu i czasie określonym przez pracodawcę.
3. Otrzymuje za to wynagrodzenie.

Jeśli te warunki są spełnione, nawet umowa B2B może być uznana za stosunek pracy. Podkreślenia wymaga fakt, że, w sytuacji sporu sądowego, sąd nie zwraca uwagi jedynie na nazwę umowy, lecz na rzeczywiste okoliczności współpracy.

Jakie są konsekwencje uznania umowy B2B za stosunek pracy?

Jeśli sąd ustali, że umowa B2B w rzeczywistości spełnia warunki stosunku pracy, przedsiębiorca (pracodawca) może zostać zobowiązany do:

• Opłacenia zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne – pracodawca jest odpowiedzialny za opłacenie pełnych składek, choć ma prawo żądać zwrotu części od pracownika.
• Przyznania pracownikowi uprawnień pracowniczych – dotyczy to m.in. prawa do płatnego urlopu, ochrony przed nieuzasadnionym zwolnieniem, prawa do premii określonych Regulaminem Pracy.
• Wystawienia świadectwa pracy – w przypadku zakończenia współpracy.

Pracownik ma również prawo domagać się odszkodowania za brak należnych świadczeń pracowniczych, takich jak wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach czy ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Jak unikać ryzyka uznania umowy B2B za stosunek pracy?

Aby uniknąć ryzyka, że umowa B2B zostanie uznana za stosunek pracy, warto zadbać o kilka kluczowych kwestii:

• Samodzielność samozatrudnionego – samozatrudniony powinien mieć swobodę w ustalaniu godzin i miejsca wykonywania usług.
• Brak ścisłego nadzoru – współpraca powinna być oparta na rezultatach pracy, a nie na bezpośrednim nadzorze nad wykonywaniem obowiązków.
• Dokumentowanie współpracy – warto regularnie aktualizować warunki współpracy i dbać o to, by umowa B2B była zgodna z rzeczywistością.

Oczywiście nawet zapewnienie powyższego może nas nie uchronić przed potencjalnym roszczeniem o uznanie za stosunek pracy.

Podsumowanie

Choć umowa B2B jest popularnym rozwiązaniem w branży IT i technologii, warto pamiętać, że nie zawsze forma umowy decyduje o jej rzeczywistym charakterze. Jeśli praca wykonywana jest w warunkach typowych dla stosunku pracy, sąd może uznać, że mamy do czynienia z umową o pracę, co wiąże się z dodatkowymi obowiązkami dla pracodawcy. Zachowanie odpowiedniej swobody i niezależności samozatrudnionego może pomóc uniknąć ryzyka przekształcenia umowy B2B w stosunek pracy.

Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące umowy B2B, jej szczegółów lub potrzebujesz wsparcia prawnego w negocjacjach, zachęcam do kontaktu. Razem przeanalizujemy Twoją sytuację i pomożemy wybrać optymalne rozwiązanie.